Ngày 16/12/2023, tại Hà Nội, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tổ chức trao giải thưởng Văn nghệ dân gian 2023, TS. Nguyễn Tiến Dũng đã có 2 công trình đạt giải cao là Giải Nhì A và Giải Nhì B về sử thi Bahnar Tây Nguyên (Giải thưởng năm nay không có Giải Nhất).
Cụ thể, Giải nhì A được trao cho công trình sưu tầm giới thiệu “Sử thi Bahnar: Giống thủ tài” (Giông long), song ngữ Việt – Bahnar do hội viên Nguyễn Tiến Dũng sưu tầm, biên soạn, nghệ nhân Alưu diễn xướng, A Jar phiên âm và dịch nghĩa.
Công trình dày 576 trang, khổ A4, với độ dài 601 phút 31 giây diễn xướng. Đây là tác phẩm sử thi trong bộ Sử thi liên hoàn của người Bahnar ở Kon Tum, được ghi âm từ năm 2021, sau đó văn bản hóa tiếng Bahnar và đến cuối năm 2023 mới dịch sang tiếng Việt, hoàn chỉnh bản thảo kịp dự giải thưởng năm nay của Hội.
TS Nguyễn Tiến Dũng nhận Giải Nhì A tại Lễ trao Giải thưởng Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam năm 2023.
Tác phẩm hội tụ ba chủ đề: làm lụng, đánh giặc, lấy vợ. A Jar đã có kinh nghiệm dịch nhiều tác phẩm Sử thi nên ở hơmon này không chỉ chuyển nghĩa đúng mà dịch còn hay hơn nhiều so với những tác phẩm dịch trước đây, đặc biệt trong đó có nhiều lời nói vần. Thực ra năm 2017, hơmon này đã được Phan Thị Hồng cho xuất bản với tên gọi “Giông thử thách”; nghệ nhân hát kể là Yă Ngao, mẹ đẻ của A Lưu. Tuy nhiên tiếng bản kể này của A Lưu dài hơn, chi tiết và phong phú hơn; dịch sang Việt hay hơn so với bản của Ya Ngao cung cấp.
Công trình Sử thi Bahnar “Chàng Hơ Dang làm vòng” (Dăm Hơ Dang weng kong) cũng do Nguyễn Tiến Dũng sưu tầm và biên soạn, A Lưu diễn xướng, A Jar phiên âm và dịch. Về chất lượng và giá trị, công trình này cũng tương đương công trình đạt giải Nhì A, nhưng bản Sử thi này có dung lượng bé hơn nên Hội đồng trao giải Nhì B.
Việc sưu tầm, phiên âm tiếng Bahnar và dịch sang tiếng Việt góp phần bổ sung vào bộ Sử thi liên hoàn của người Bahnar nói riêng và kho tàng Sử thi Tây Nguyên nói chung.
TS. Nguyễn Tiến Dũng là giảng viên cao cấp của Đại học TP Hồ Chí Minh, anh là hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam từ năm 2016, đây là lần thứ 7 liên tục từ năm 2017 đến nay, anh nhận được tổng số 12 giải thưởng của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, năm nay là năm anh nhận được những giải thưởng cao nhất.
TS Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ: “Giải thưởng này chính là sự quan tâm, ủng hộ của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đến cá nhân tôi – người sưu tầm, đến các nghệ nhân dân gian, diễn xướng, biên dịch sử thi. Là công tác rất hữu ích để bảo tồn văn hóa phi vật thể ở Tây Nguyên trong đó có sử thi Bahnar. Giải thưởng này với tôi có ý nghĩa vô cùng lớn, đầu tiên là nguồn động viên khích lệ rất lớn đổi với bản thân tôi để tôi tiếp tục sưu tầm và bảo tồn sử thi. Và ý nghĩa đó tôi muốn chia sẻ cho các nghệ nhân, nhân dân chính họ là nhân vật trung tâm, nếu không có họ, sẽ không có sử thi và tôi cũng không làm được như thế này, tôi xin cảm ơn sự đóng góp của các nghệ nhân”.
Lệ Quyên